Dziennik. Kawałki sierpnia

435
Edgar Degas, Tancerki z wzniesionymi ramionami, ok. 1885, MS-435, kol. pryw., źródło: http://www.degas-catalogue.com

Niemiecki grill elektryczny

Odkąd przeniosłem życie na instagrama, piszę mniej (nie umiem pisać?) Okazało się bowiem, że minimalizacja siebie przynosi dobre, liczone w lajkach, rezultaty. Dotąd żyłem cudzym życiem, nie mogąc odnaleźć się we własnym. Myślałem, że temu właśnie służy literatura, która poniekąd zastępuje miłość – rozważałem w słońcu, odwracając na drugi bok –

– niemniej prawdziwa sztuka to tak upiec cukinie, żeby nie były zbyt twarde.

Coś o Wyżynie

Zawsze muszę wtrącić coś o Wyżynie. Pasy kolorów ozdobione drzewami. Kolejne kępy żołnierskich grobów. Niespodziewanie dziekoński neogotyk. To wzgórze, za Łopiennikiem, kiedy nagle horyzont prowadzi do nieba.

Insekty

Lato roku dwudziestego było latem insektów. Zacząłem fotografować chrząszcze. Syn C. malował je odtwarzając każdy szczegół. Ćmy wlatywały wieczorem (jak ulotne jest życie ćmy, tak szybko umiera), komary piły, muchy dezorganizowały pracę zdalną (aż sprej przestawiliśmy koło naszego stołu), i jeszcze mrówki. Maszerowały prosto z balkonu do słoiczków miodu w kuchni. Ma pan mrówki? – zauważył hydraulik.

Zaczaiłem się koło południa. Nie spodziewały się. Pac, pac. Udawały umarłe, ale nie nabrałem się, bo ruszały się delikatnie. Pac, pac. Bez litości. Żyjemy na cmentarzach. Ten mrówczy w przedpokoju.

Sprawa Edgara Degasa

Opublikowany we wrześniu ubiegłego roku w sieci katalog dzieł wszystkich Edgara Degasa daje wgląd nie tyle w pracę artysty, ile w jego wewnętrzne odczucia, niewyrażalne inaczej niż przez sztukę, pragnienia i obsesje. Jeśli przyjrzeć się bliżej całe życie powtarzał trzy motywy:

(a) tancerki, czy też baletnicy, zarówno w scenach zbiorowych, jak i w portretach pojedynczych (w różnorakich pozach, jak wiążącej buciki). Rzadko kiedy portretowana traci anonimowość, stając się córka Pani Jakiejśtam.

(b) kąpiącej się kobiety. Kobieta wstaje z miednicy, widzimy jej figurę od tyłu, z perspektywy nieco masywnych pośladków, kiedy bierze ręcznik. Motyw ten wielokrotnie jest przetwarzany (niby stop-klatki kolejnych etapów toalety): podmywa się, wyciera, stoi naga (tyłem!) po wyjściu z miednicy. Kilka razy Degas dodaje, że rzecz dzieje się w burdelu.

(c) czeszącej się kobiety. Motyw ten pojawia się najpóźniej: w planach szerokich i zbliżeniach różnych kolorów włosów. Jeśli twarz to jedynie z profilu. Włosy najczęściej długie, opadające za ramiona.

Motywy przeplatają się z różną częstotliwością. Najwięcej jest kąpiących się kobiet, które się czeszą, (b) i (c): rozplatają długie włosy, wyszedłszy dopiero z miednicy; kilka razy znajdujemy czeszące się tancerki, (a) i (c), jak układają swoje koczki; najrzadsze jest połączenie kąpiącej się i tancerki, (a) i (b): w praktyce motyw ten zmienia się w nagą tancerkę opartą o ćwiczebny drążek; forma pośrednia, wstydliwa: bohaterka nie jest już dziewczynką, ale nie nabrała także krągłości kąpiących się. Nagość dla Degasa wydaje się problemem, dopiero dzięki katalogowi można dostrzec jak bardzo jest purytański.

Szukam wielkiej syntezy, połączenia trzech dominujących motywów, ale Degas nigdy nie nabrał tak wielkiej śmiałości. Naga tancerka stojąca tyłem w wannie i rozczesująca swoje kasztanowe włosy – z łatwością wyobrażam sobie jak mogłaby wyglądać. Nie ma jej w katalogu.

Nazywamy to sztuką, ale przecież, w inny sposób patrząc, widzimy jego życie. Praca domowa: Czy Edgar Degas był szczęśliwy?

Nowolipie

Upał. Martwe domy długo już są martwe, pod ziemią kopią krety korytarze w gruzach. Nawet ten kasztan, co nie ma jeszcze siedemdziesięciu pięciu lat, rośnie w popiele ze starych książek.

Wystarczą trzy, cztery pokolenia, żeby zapomnieć. Wystarczy dorosnąć, żeby zapomnieć. Póki co, cieszę się na Muranowie, niosąc ręczniki kuchenne i papier toaletowy.

Warzywa, owoce, kwiaty

Chciałem im zrobić wspólne zdjęcie, podpisać je razem „Jarmark rymów” (hołd dla Tuwima przy okazji). Wtedy odkryłem – po prawie czterdziestu latach używania języka – że cynie i dynie się nie rymują.

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie z Twittera

Komentujesz korzystając z konta Twitter. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s