Piotr Oczko, Pocztówka z Mokum. 21 opowieści o Holandii, Znak 2021:
„Pocztówkę z Mokum” czytam z dwóch powodów. Po pierwsze, do jej lektury w którejś ze swoich relacji zachęcała ulubiona malarka Ka. (a to jest rekomendacja wysokiej klasy). Po drugie, wybieram się do Holandii (która powinna nazywać się po polsku Niskie albo Niżne Ziemie, zresztą uwielbiam brzmienie słowa Nizozemsko albo – głosem Brela – Pays-Bas).
Bardzo szybko odkryłem również (do czego autor się przyznaje w posłowiu), że równorzędnym bohaterem książki jest obok Holandii – Polska. Obiema rękami podpisywałbym się pod tym, co o niej pisze, równie sceptyczny, co moje notatki.
„Pocztówka z Mokum” zaopatrzona w piękne ilustracje jawi się jako rodzaj bedekera po Niderlandach, objaśniając czym są, a czym – wbrew stereotypom – nie są. Autor studiuje zarówno dzieła wielkich mistrzów, jak i pomniejszych malarzy, które stają się pretekstem dla kolejnych opowieści o niderlandzkim społeczeństwie i kulturze. Obrazy zyskują nowe odczytania, jak ten powyżej z dziewczęciem jedzącym ostrygi, który – wbrew pozorom – ociera się o pornografię.
Tylko jeden rozdział o Holokauście z nagła burzy pozorną sielankowość książki. Jak to? Co stać się mogło? Dobrzy – przez tyle rozdziałów – Holendrzy bez skrupułów wydają żydowskich sąsiadów. Brakuje odpowiedzi, trochę jestem zagubiony i bezradny.
Pomyślałem, że nawet jeśli nie dotrę do Mokum, te kilka dni z książką wystarczy za podróż.
Dz Urz 