Patryk Pufelski, Pawilon małych ssaków, Karakter 2022:
Pamiętnik z ostatnich lat musi obejmować zarazę i wojnę. Jeśli autor posiadałby lewicowe poglądy (to ten przypadek), pamiętnik powinien ponadto opisywać jak kraj zmienia się w miejsce, którego się unika (por. tutaj). Prawicowe – odpowiednio – jak wstaje z kolan i jest już Największy. Wszystko się zgadza, rozpoznajemy znajome czasy.
Sporo jest tutaj genealogii w rodzaju tych pokręconych. Bohaterowie „Pawilonu” z gatunku homo sapiens przeżyli tak wiele, że sami stali się długowieczni. W tle Gdańsk-Wrzeszcz, co samo w sobie gwarantuje mieszaninę losów wartych powieści (por. Grass, Huelle).
Z kolei zważywszy na krakowskie dramatis personae, wydaje się, że pamiętnik od zarania skazany był na wydanie.
Do tej pory jednak, to w sumie nic nadzwyczajnego: literatura autobiograficzna lat dziesiątych XXI wieku. Rewelacją stają się dopiero tytułowi bohaterowie książki. Pierwszy raz, pominąwszy opowieści dla dzieci lub książki przyrodnicze, równorzędnymi postaciami stają się zwierzęta inne niż my. I nie chodzi o psa czy kota (to już było) ani naszą szkapę (wiadomo!), zwierzęta ściśle powiązane z naszym życiem, ale o posiadające własne imiona osoby zwierzęce (takiej nomenklatury należałoby użyć w tym kontekście) z gatunków rzadko spotykanych w prozie, że wspomnę kanczyla lub nieświszczuka.
W pierwszej klasie, za moich czasów czyli dawno, lekturą obowiązkową byli „Najmilsi” Szelburg-Zarembiny. Książka, która uczyła uczucia do zwierząt domowych. Czytając „Pawilon małych ssaków”, mam wrażenie, że to kolejny etap wtajemniczenia w faunę – „Najmilsi” dla dorosłych.
Dz Urz 