Kinga Nettman-Multanowska, Warszawa rysuje Skopje, Centrum Architektury 2022:
W jego [języka macedońskiego] strukturach mamy bowiem dwa sposoby opowiadania o przeszłych wydarzeniach: tryb świadka zdarzenia i tryb osoby, która zna je jedynie z cudzych relacji – wszystko to ujęte w formy gramatyczne (s. 9).
Sięgnąłem po „Warszawa rysuje Skopje”, nie mogąc się zdecydować w jakim trybie należałoby opowiadać o wojnie w Ukrainie. Chciałem mieć pewność, że da się odbudować, że oglądane obrazy ruin, zgwałcone po wielokroć miasta i wsie, że to nie jest ostatnie słowo. Po każdej wojnie ktoś – przecież – musi posprzątać – pisała nasza narodowa wieszczka. Książka Kingi Nettman-Multanowskiej czytana wiosną dwudziestego drugiego nabiera zupełnie innego znaczenia, staje się książką o nadziei.
„Warszawa rysuje Skopje” jest wspaniała na wielu poziomach, poczynając od samego tekstu. Historia odbudowy miasta może wydawać się mało ciekawa, ale autorka potrafi prowadzić narrację z takim wyczuciem, że nie ma właściwie strony, która zanudza. Własny głos dodaje do relacji świadków, miesza język dokumentów (świetne archiwalia dotyczące oficjalnych wizyt) i anegdot. A wszystko, czym najbardziej mnie urzeka, przeplata macedońską poezją.
No i edycja też jest majstersztykiem. Okładka i obwoluta, skład tekstu, materiał graficzny – całość stanowi małe dzieło sztuki już nie urbanistycznej, ale wydawniczej.
Dobrze, że po raz kolejny wraca do nas opowieść o ludziach Biura Odbudowy Stolicy, zupełnie odmienna od dzisiejszych fantazji o żołnierzach wyklętych. Jak pojawiają się oni: żołnierz Szarych Szeregów, stary komunista, cichociemny z Anglii i wszyscy razem marzą o mieście powstałym z ruin. Tak podobnych do tych oglądanych w relacjach z Charkowa, Mariupola czy Buczy.
Dz Urz 